Rüya Nedir?

Rüya nedir ve kaç çeşit rüya vardır?

Rüya: kısa ve öz bir tanımla, insanların uykudayken gördükleri şeylere rüya denir. Nasıl ki insan olarak uyanıkken bazı şeyleri görüyor ve idrak ediyorsak, Allah biz uyurken bize bazı şeyleri de gösterebilir. İşte bu görülen görüntülere rüya denir.

İnsan uyku halindeyken bedeni olarak hareketleri ve duyuları durur. Hatta bu hale yarı ölüm hali denir. Fakat insanın zihin faaliyetleri devam eder. Bu sayede rüya olayı gerçekleşir.

Rüyada görülen her şey doğru/gerçek değildir. Bazı rüyalar ileride gerçekleşecek olan olaylara işaret edebileceği gibi bazıları geçmişe dair görülür bazıları da zihnimizin bir yansıması olarak görülür ve rüyamıza yansır.

Rüya ile amel edilmez. Çünkü peygamberlerden başkasının rüyası kesin bilgi ifade etmez. Peygamberlerin gördüğü rüyaların hepsi doğrudur. Salih Müslümanların/mü’minlerin gördükleri rüyalar da çoğunlukla doğru rüyalardır. Diğer insanların rüyalarının doğru olanlarının sayısı azdır. Salih Müslümanlara Allah, doğru rüyalar bahşedebilir.

Rüya çok yönlü bir olaydır/konudur. Daha önce de değindiğimiz gibi, rüyalar geçmişimizle ilgili olabileceği gibi geleceğimizle de ilgili olabilir. Rüyaları etkileyen bir diğer faktör ise dış etkilerdir. Örneğin uyuyan bir kişinin etrafındaki sesler, yanında yapılan konuşmalar gibi şeyler de bazen kişinin rüyasına girebilir.

Gazali, İhya’u ulumid-din adlı eserinde rüyayı şu şekilde açıklamıştır:

Allah’ın yaratmış olduğu ve yaratacağı her şey, Levh-i Mahfuz denene ana kitaptadır. Olmuş ve olacakların hepsi orada yazılmıştır. Fakat bu gözler onu görmez. Eşyanın bütün suretleri bir ayna gibi olan Levh-i Mahfuza nakşedilmiştir. Eğer bir aynanın karşısına başka bir ayna konulursa, o aynadaki suretler oraya yansır. Ancak arada perde olursa o zaman görüntü olmaz.

Kalp, karşıdaki aynada olanları alan bir ayna, Levh-i Mahfuz da bütün varlıkların kendisinden bulunduğu bir aynadır. Kalbin, şehvet duyguları ve maddi şeylerle meşgul olması, Levh-i Mahfuz’daki şeyleri görmesine engel olur. Şayet bu perde kaldırılsa gayb aleminden bazı sırlar kalpte parlar.

Uykuda duyular durduğu için kalp ile Levh-i Mahfuz arasındaki perde kalkar ve oradaki bazı şeyler kalbe yansır. Kalbe yansıyanları hayal gücü hemen alır ve bunların örneklerini korur. İnsan uyandığı zaman ancak hayalindeki şeyleri hatırlar.

(Gazali, İhya-u Ulumid-din, 4. Cilt, 315 Sayfa)

Kaç Çeşit Rüya Vardır?

Kabul edilen görüşe göre 3 çeşit rüyanın varlığından bahsedilir.

1- Gerçek-Doğru-Sahih rüyalar:

Bu tür rüyalar Allah tarafından doğrudan doğruya gelen bir telkin şeklinde olabileceği gibi, bir melek aracılığıyla da telkin edilebilir. Gerçek anlamda rüya budur. Bu tür rüyalarda görülen görüntüler melek tarafından Levh-i Mahfuzdan getirilir.

2- Bilinçaltı Rüyaları:

Bu tür rüyalarda görülen görüntüler kişinin kendi benliğinden yani bilinçaltından gelen görüntülerdir. Bu tür görülen rüyalarda daha çok kişinin gün içinde veya uyumadan önce düşündüğü, hayal ettiği, yaşadığı, zihnini meşgul ettiği şeyler görülebilir. Ya da kişi birisini çok seviyorsa ve zihni onunla meşgul ise, sevdiği kişiyi de rüyasında görebilir.

Kısaca insanın uyanıkken zihnini meşgul ettiği ve çok istediği şeyleri gördüğü rüyalar bu türe giren rüyalardır. Zaman zaman eski anılarını ve korkularını da rüyalarında görebilir.

3- Şeytani Rüyalar:

Bu tür rüyaların şeytan tarafından gösterildiğine inanılmaktadır. Şeytan insanı üzmek ve insanı korkutmak amacıyla bu tür rüyalar gösterebilir.

Şeytani rüyalar daha çok korkutma, yüksekten bir yerden düşme ve köpek tarafından ısırılma gibi rüyalardır. Unutulmamalıdır ki bu tür rüyaların gerçekle bir alakası yoktur. Çünkü rüyada görülen her şey doğru değildir.

Sonuç olarak denilebilir ki; bazı rüyalar Allah’ın bir lütfü olabilir. Yani Allah kişiye rüya yoluyla Vehbi bir ilim veriyor olabilir. Bunun yanı sıra rüyalar insanların yaşam tarzlarını ve yaşayışlarını da yansıtıyor olabilir. Ayrıca insanların iç alemleri, düşleri ve düşünceleri de rüyalara yansıyabilir.

Bir Müslüman olarak iyi rüyalar görmek isteniyorsa bunun için iyi bir Müslüman olmak gerekmektedir. Yine aynı şekilde sadık ve sahih rüyalar görmek için de salih bir insan olmaya çalışılmalı ve salih bir niyetle iyi işler yapılmalıdır.